Lluniwyd ein Meithrin y Gallu i Wrthsefyll Llifogydd yng Nghymru erbyn 2050 yn wreiddiol yn adroddiad Cytundeb Cydweithredu 2021 ac mae’n benllanw gwaith ‘Blwyddyn 2’ y Comisiwn hwn. Rydym wedi meddwl sut le fyddai amgylchedd llifogydd Cymru yn 2050, ynghyd ag ymchwil ar ymatebion gofodol, adnoddau a chynllunio defnydd tir.

Gellir dod o hyd i adroddiadau o’r darnau unigol hyn o ymchwil yma:

Ategwyd y wybodaeth yn yr adroddiadau ymchwil gan fewnwelediad a gafwyd gan NICW gan ymgysylltu â rhanddeiliaid eraill yn uniongyrchol. 

Mae’r adroddiad yn cyflawni rhan o gylch gwaith ICC i ddadansoddi, cynghori a gwneud argymhellion i Lywodraeth Cymru ar anghenion seilwaith economaidd ac amgylcheddol strategol hirdymor Cymru dros gyfnod o 5-80 mlynedd.  

Mae’r adroddiad yn cynnwys argymhellion CCIC i Weinidogion Cymru ar sut y gellir gwneud newidiadau i’r llifogydd strategol yng Nghymru sy’n lleihau’r risg barhaus o lifogydd i gartrefi, busnesau a chymunedau erbyn 2050. Mae disgwyl y bydd Llywodraeth Cymru yn ymateb ‘maes o law’ i argymhellion y Comisiwn.

Crynodeb o’n hargymhellion

Strwythurau Llywodraethu a Pholisi

  1. Comisiynydd Dŵr
    Erbyn 2026, sefydlu Comisiynydd Dŵr newydd sy’n cael digon o bwerau i allu rhoi’r canlyniadau a argymhellwn ar waith.
  2. Strategaeth 30 mlynedd
    Erbyn 2026, creu strategaeth gwrthsefyll llifogydd ac erydu arfordirol genedlaethol 30 mlynedd hirdymor, sy’n adeiladu ar weledigaeth 30 mlynedd ar gyfer gwrthsefyll llifogydd
  3. Natur fel Rhanddeiliad
    Erbyn 2028, sefydlu’r systemau i ymgorffori natur fel rhanddeiliad allweddol mewn polisïau llifogydd a’u rhoi ar waith
  4. Cynllunio Defnydd Tir
    Osgoi datblygu mewn ardaloedd lle ceir perygl llifogydd
  5. Partneriaethau Dalgylch
    Erbyn 2026, treialu a sefydlu partneriaethau dalgylch rhanbarthol/lleol

Cydweithio, Partneriaethau a Chymuned

  1. Fforwm Gwrthsefyll Dŵr Cymru a Grŵp Cydnerth Cymunedol
    Erbyn 2027, sefydlu Fforwm Gwrthsefyll Dŵr newydd i Gymru ynghyd â grwpiau cydnerth cymunedol
  2. Partneriaethau Gwydnwch Dalgylch
    Erbyn 2026, symleiddio cynlluniau rheoli perygl llifogydd ac erydu arfordirol yn strategaethau gwydnwch dalgylch
  3. Cynnwys Cymunedau
    Cynnwys cymunedau mewn prosesau gwneud penderfyniadau ynghylch gwrthsefyll llifogydd

Cyllido a Chapasiti

  1. Cronfa Ymaddasu i Newid Hinsawdd
    Erbyn 2026, sefydlu cronfa ymaddasu a gwrthsefyll newid hinsawdd traws-sector newydd
  2. Rhaglen Fuddsoddi Rheoli Perygl Llifogydd ac Erydu Arfordirol
    Ymestyn a chysoni’r rhaglen fuddsoddi bresennol mewn rheoli perygl llifogydd ac erydu arfordirol
  3. Ffynonellau Cyllido
    Ystyried ffynonellau cyllido a sut i’w gwneud yn fwy amrywiol er mwyn cynnig dewis amgen yn lle ffrydiau cyllido confensiynol
  4. Atebion sy’n seiliedig ar natur
    Sefydlu tasglu i ystyried sut y gellir cyflwyno atebion sy’n seiliedig ar natur ar raddfa addas a sut y gellir addasu tirweddau at hinsawdd y dyfodol
  5. Grantiau i Ddeiliaid Tai
    Llywodraeth Cymru i ddarparu cymorthdaliadau i berchnogion cartrefi preifat sy’n lleiaf abl i feithrin y gallu i wrthsefyll llifogydd ar lefel eiddo

Ymwybyddiaeth, Sgiliau a Data

  1. Cwricwlwm ac Ymwybyddiaeth y Cyhoedd
    Gwella ymwybyddiaeth o effeithiau llifogydd a newid hinsawdd mewn ysgolion drwy’r cwricwlwm, ac ymhlith y cyhoedd drwy ymgyrch addysg genedlaethol.
  2. Sgiliau
    Helpu i ddatblygu sgiliau glas a disgyblaeth newydd ar gyfer Amgylcheddau Dŵr a sefydlu prentisiaethau i’r sector.
  3. Hyfforddiant Cymunedol
    Rhoi hyfforddiant a chymorth i gynghorwyr lleol, cynghorau tref a chynghorau cymuned ynghylch gwrthsefyll llifogydd.
  4. Data
    Sefydlu mynediad agored a thryloyw at ddata sy’n galluogi cymunedau i gael mynediad at ddata ffynhonnell agored fel y byddant yn deall perygl llifogydd yn well.