Pecyn Cymorth: Cynnwys Cymunedau Amrywiol mewn Sgyrsiau Addasu i’r Hinsawdd

Paratowyd gan Ysgol y Dyfodol Rhyngwladol ar gyfer CSCC.

Cyflwyniad

Mae’r pecyn cymorth hwn yn arddangos set o offer hyblyg i gefnogi ac ysbrydoli sgyrsiau gwell mewn cymunedau ynghylch addasu isadeiledd lleol i newid hinsawdd.

I bwy mae’r pecyn cymorth?

Mae’r pecyn cymorth wedi’i anelu at gomisiynwyr a threfnwyr deialogau cymunedol am yr hinsawdd ac isadeiledd. Gallech fod yn asiantaeth lywodraethol, corff cynllunio isadeiledd, mudiad cymdeithas sifil, neu drefnydd cymunedol lleol.

Pa her y mae’n mynd i’r afael â hi?

Mae isadeiledd yn aros o gwmpas. Ac felly bydd penderfyniadau isadeiledd a wneir heddiw yn cael effeithiau ar bobl am genedlaethau i’r dyfodol. Nid cyfrifoldeb grŵp bach o swyddogion y llywodraeth yn unig yw cynllunio isadeiledd – gall dinasyddion ddysgu defnyddio bagiau tywod i amddiffyn eu cartrefi neu ganolfannau cymunedol, a gall cymunedau drefnu ar y cyd i addasu a gwella eu hamgylcheddau.

Mae sgyrsiau am isadeiledd hinsawdd a risg hinsawdd yn gymhleth ac yn aml-haenog. Gallant fod yn llawn jargon ac yn anodd eu hasesu. Gall effeithiau newid hinsawdd fod yn ansicr neu’n anhysbys, ac efallai na fyddant yn cael eu teimlo am amser hir iawn. Mae rhai pobl yn gwrthod derbyn y wyddoniaeth. Efallai na fydd y risgiau’n effeithio’n uniongyrchol arnom ni, ond gallant effeithio ar ein hwyrion, neu bobl eraill yr ydym yn gofalu amdanynt.

 Beth yw nod y pecyn cymorth?

Ymddengys mai’r cam cyntaf i ddinasyddion Cymru yw dod o hyd i ffyrdd o ymgysylltu mewn sgwrs fanwl am newid hinsawdd a’i risgiau i isadeiledd lleol. Nod y pecyn cymorth hwn yw rhannu dulliau sy’n dangos ei bod hi’n bosibl cael sgyrsiau manylach, ystyrlon ac sy’n canolbwyntio ar y dyfodol gyda chymunedau amrywiol am addasu i isadeiledd hinsawdd.

Rydym am i’r pecyn cymorth ysbrydoli mwy o gymunedau i gael a chynnal y sgyrsiau hyn yn y dyfodol.

Sut i ddefnyddio’r pecyn cymorth hwn:

Nid yw hwn yn ddull sy’n addas i bawb. Yn hytrach, mae’n ddewislen amrywiol o ddulliau, pob un yn amrywio o ran addasrwydd yn dibynnu ar y cyd-destun a’r gymuned. Mae’r offer wedi’u hysgrifennu i fod yn hygyrch ond hefyd heb fod yn rhy ragnodol – i’ch helpu i nodi beth allai weithio orau yn eich cyd-destun penodol a’ch tywys i’w addasu i ddiwallu eich anghenion.

Fe’i cynlluniwyd i ystyried Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol, ei Saith Nod a’i Phum Dull o Weithio. 

Dechrau arni

Mae’r pecyn cymorth hwn wedi’i gynllunio i’ch helpu i ymgysylltu â chymunedau amrywiol mewn sgyrsiau ystyrlon am addasu i’r hinsawdd ac isadeiledd lleol. P’un a ydych chi’n hwylusydd profiadol neu newydd ddechrau, bydd y canllaw hwn yn eich helpu i lywio’r pecyn cymorth a dewis y dull cywir ar gyfer eich cyd-destun.

Llywio’r pecyn cymorth

Nid llawlyfr cam wrth gam yw hwn ond casgliad hyblyg o offer y gellir eu haddasu i wahanol grwpiau, lleoliadau a heriau. Gallwch ei ddefnyddio’n llawn neu ddewis offer penodol sy’n addas i’ch anghenion.

• Os ydych chi’n cynllunio trafodaeth gymunedol:
  Dechreuwch gyda’r canllaw ar gyfer dylunio sgyrsiau hinsawdd cymunedol.
• Os ydych chi’n chwilio am weithgareddau penodol:: Porwch drwy’r trosolwg o offer i ddod o hyd i ddulliau parod i’w defnyddio.
• Os oes angen canllawiau hwyluso arnoch chi:   Mae’r adran canllawiau ychwanegol yn rhoi awgrymiadau ar gynnal sesiynau deniadol a chynhwysol.

Adnoddau eraill a allai ddiwallu eich anghenion

Mae nifer o becynnau cymorth a mudiadau gwych sy’n cefnogi dylunio sgyrsiau addasu i’r hinsawdd yn y gymuned. Mae’r pecyn cymorth hwn yn llenwi cilfach benodol, ond rydym yn eich annog i archwilio a allai adnoddau eraill fod yn fwy addas i’ch anghenion.

Beth sy’n unigryw am y pecyn cymorth hwn?

Mae’r pecyn cymorth hwn yn unigryw trwy groesffordd nifer o lensys rhyngweithiol gwahanol a phenderfyniadau dylunio:

• Ffocws ar addasu isadeiledd hinsawdd
• Ffocws hirdymor iawn – hyd at y flwyddyn 2100 – i helpu cymunedau i wneud synnwyr o ansicrwydd hinsawdd hirdymor
• Ffocws ar offer i gynnal sgyrsiau o fewn grwpiau cymunedol unigol
• Dull cymuned yn gyntaf, gan ganolbwyntio ar addasu dulliau i weddu i bob grŵp yn hytrach na chymhwyso ‘arfer gorau’
• Nod i feithrin llythrennedd ar y pynciau hyn, heb ofyniad i fwydo i benderfyniadau cynllunio penodol

Cyn i chi gamu i mewn i’r pecyn cymorth hwn, rydym am eich cyfeirio at nifer o becynnau cymorth rhagorol a allai ddiwallu eich anghenion yn well. Rydym wedi rhannu rhai yma, ond rydym yn awgrymu eich bod yn dechrau trwy ofyn pwy sydd eisoes yn gwneud y gwaith hwn yn eich cymuned ac ar draws Cymru? Gyda phwy allwch chi gysylltu a dysgu ganddyn nhw?

• Deall sut i gysylltu â chynlluniau datblygu lleol. Ymgysylltu Cymunedol mewn Cynlluniau Datblygu Lleol – ORCA. Adnodd ar arferion gorau ar gyfer cynnwys cymunedau wrth lunio cynlluniau datblygu lleol.
• Archwiliwch syniadau ar sut i raddio eich gwaith. Ymgynghoriad Cymunedol ar gyfer Ansawdd Bywyd CCQOL. Yr astudiaeth fwyaf o’i bath yn y DU, yn archwilio arferion ymgynghori ac ymgysylltu mewn cynllunio ac isadeiledd.
• Cynnal sgyrsiau cyfranogol am y dyfodol mewn cymunedau. Pecyn cymorth adeiladu dyfodol gwell CGGC. Pecyn cymorth hynod strwythuredig ac uniongyrchol berthnasol i  gymunedau arwain eu llunio  strategaethau eu hunain sy’n seiliedig  ar y dyfodol. 
• Archwilio dulliau ar gyfer cyfranogiad a thrafodaeth y cyhoedd. Involve. Mudiad di-elw sy’n cynnal cronfa wybodaeth helaeth, adnoddau ac offer ar gyfer cynnal ymarferion cyfranogol ac ystyriol.
• Mae’r Egwyddorion Cenedlaethol ar gyfer Ymgysylltu â’r Cyhoedd yng Nghymru yn rhestr wirio ddefnyddiol ar gyfer cynllunio ymgysylltu.

Cynllunio trafodaeth dyfodol hinsawdd gymunedol

Cyflwyniad i’r cyfaddawdau a’r penderfyniadau y mae angen eu gwneud wrth drefnu sgwrs gyda chymuned leol am addasu i’r hinsawdd.

Datblygwyd y pecyn cymorth hwn drwy broses gyd-ddylunio gyda thri mudiad rhanddeiliaid yn Nhrelluest, Caerdydd. Mae’r adroddiad cysylltiedig yn manylu ar y broses gyd-ddylunio ac yn cynnig crynodeb mwy manwl o argymhellion ar gyfer gwaith yn y dyfodol.

Dyma set o’r pethau pwysicaf i’w cymryd i’w defnyddio wrth ddylunio deialog gymunedol am addasu isadeiledd hinsawdd. Gallwch ddysgu mwy am y cymunedau a’r hyn a wnaethom yma.

Sut i ddylunio sgyrsiau sy’n cynnwys cymunedau amrywiol sy’n seiliedig ar leoedd?

• Mae dod â chymunedau i mewn i broses gyd-ddylunio yn hanfodol er mwyn sicrhau bod pob rhanddeiliad yn teimlo eu bod yn cael eu gwerthfawrogi a’u cynnwys yn gyfartal drwy gydol y broses. Yn hytrach na theimlo’r angen i ddewis yr offer eich hun, beth am ofyn i’ch cymuned pa weithgareddau y byddent yn well ganddynt ymgysylltu â nhw.
• Rydym yn argymell gweithio gyda mudiadau angor cymunedol i gael mynediad cyflymach at grwpiau amrywiol, ond gall allgymorth wedi’i dargedu fod yn effeithiol wrth anelu at gynnwys grwpiau heb gynrychiolaeth ddigonol. Gall galwadau agored trwy rwydweithiau cymunedol hefyd fod yn ffordd o gryfhau’r ystod o grwpiau rydych chi mewn cysylltiad â nhw.
• Mae’n bwysig sicrhau hyblygrwydd yn y ffordd y cyflwynir a chynllunir sgyrsiau. Efallai nad y sgyrsiau yw eu prif flaenoriaeth, felly efallai y bydd angen i chi weithio o amgylch ymrwymiadau eraill.
• Bydd cynllunio mewn digon o amser ar gyfer meithrin ymddiriedaeth yn arwain at sgyrsiau cyfoethocach a mwy ystyrlon.
• Mae darparu nifer o bwyntiau mynediad i aelodau’r gymuned (sesiynau galw heibio, gweithdai â hwylusydd, ac ymgysylltu digidol) yn cynyddu hygyrchedd a gallu i gymryd rhan.

Sut ydych chi’n dylunio sgyrsiau sy’n galluogi cymunedau i ymgysylltu ar bynciau cymhleth yn ymwneud â’r hinsawdd ac isadeiledd?

• Mae dulliau dyfodol cyfranogol yn galluogi grwpiau i gael trafodaethau am y dyfodol mewn ffyrdd nad ydynt yn dibynnu ar wybodaeth gymhleth, na phrosesu tystiolaeth fanwl am hinsawdd neu isadeiledd – yn lle hynny maent yn cael sgwrs ffuglennol sy’n tynnu ar eu gwerthoedd eu hunain ond sy’n dal i ysgogi cyfaddawdau defnyddiol. Gweler Creu Gweledigaeth ar gyfer y Dyfodol, ac Ystyriaeth Chwarae Rôl neu Gêm Gwydnwch Hinsawdd.
• Er mwyn seilio sgyrsiau yn y cyd-destun lleol, efallai yr hoffech ymchwilio i dystiolaeth berthnasol yn lleol (gan gynnwys profiad byw, data hanesyddol, a mewnwelediadau arbenigol) y gallwch eu cynnwys mewn sesiynau. Gweler, Taith y Dyfodol, Edrych yn Ôl, Edrych Ymlaen.
• Rydym yn argymell defnyddio cymysgedd o ddulliau strwythuredig a chreadigol i wneud pynciau hinsawdd ac isadeiledd yn weladwy i wahanol grwpiau, ac mewn gwahanol ffyrdd.
• Efallai eich bod yn gweithio gyda phobl sydd â phrofiad o hwyluso cymunedol. Os yw cyllid yn caniatáu, cynhwyswch nhw yn y cynllunio.
• Dewch o hyd i gefnogaeth i hwyluswyr mewn dulliau dyfodol i feithrin y gallu angenrheidiol.

Trosolwg o offer a’u defnyddiau

• Ystyriaeth Chwarae Rôl. Yn helpu cyfranogwyr i archwilio penderfyniadau cymhleth ar gyfer addasu i’r hinsawdd drwy ymgorffori gwahanol safbwyntiau.
• Gêm Gwydnwch Hinsawdd. Gêm chwareus, gystadleuol sy’n helpu cyfranogwyr i ddeall gwydnwch, cydweithio, ac heriau addasu lleol.
• Edrych yn Ôl, Edrych Ymlaen. Yn ymgysylltu cyfranogwyr mewn adrodd straeon a hanes lleol i feithrin llythrennedd hinsawdd a dealltwriaeth gyffredin o addasu.
• Cerddi’r Dyfodol. Yn defnyddio barddoniaeth fel arf i fynegi gweledigaethau o’r dyfodol, gan helpu cyfranogwyr i fynegi emosiynau, heriau a gobeithion.
• Creu Gweledigaeth am y Dyfodol. Yn tywys cyfranogwyr trwy broses weledigaeth strwythuredig i nodi ofnau, gobeithion a mynegi posibiliadau ar gyfer y dyfodol.
• Ymwybyddiaeth Ofalgar y Dyfodol. Yn defnyddio technegau ymwybyddiaeth ofalgar dan arweiniad i helpu cyfranogwyr i ddyfnhau eu dealltwriaeth y tu hwnt i ddadansoddiad gwybyddol.
• Taith Gerdded y Dyfodol. Yn trochi cyfranogwyr yn eu hamgylchedd lleol i archwilio sut mae lleoedd yn newid dros amser ac yn y dyfodol.

Llif sgwrs am wydnwch hinsawdd

Gall y sgyrsiau hyn gymryd llawer o gyfeiriadau gwahanol, a gellir defnyddio’r rhan fwyaf o’r offer a gyflwynir yma ar wahanol adegau yn y broses. Os ydych chi’n cynnal proses aml-sesiwn gyda grŵp, efallai y byddech chi’n ystyried y llif canlynol:

• Sesiwn 1: Deall hinsawdd ac isadeiledd Meithrin ymwybyddiaeth o gysyniadau allweddol, iaith, bygythiadau hinsawdd ac isadeiledd lleol.
• Sesiwn 2: Archwilio dyfodol hinsawdd yn greadigol Defnyddiwch offeryn dyfodol sy’n seiliedig ar le i annog archwiliad creadigol o atebion isadeiledd amgen a strategaethau addasu i’r hinsawdd lleol.
• Sesiwn 3: Gwneud synnwyr a’r camau nesaf
  Seiliwch y dysgu trwy brosiect creadigol neu drafodaeth ar gamau nesaf ymarferol ar gyfer y gymuned.

Mae’r ddelwedd isod yn dangos pa offer yr ydym yn credu fydd yn gweithio orau ar gyfer pob un o’r camau hyn.

Sut olwg oedd ar hyn yn y cymunedau y gwnaethom ymgysylltu â nhw?

SEF Cymru

SEF Cymru

Pwy:  Mae SEF Cymru yn gweithio i leihau’r bwlch cyrhaeddiad ymhlith disgyblion ysgol. Mae’n darparu hyfforddiant a chymorth sgiliau astudio i dros 100 o blant ac mae ganddo gysylltiadau dwfn â chymunedau ethnig amrywiol de Caerdydd sydd wedi’u tanwasanaethu’n hanesyddol.

Diddordebau: Cynhaliodd SEF Cymru y sgyrsiau hyn fel rhan o’i glwb astudio wythnosol ar y Sul. O’r herwydd, roeddent yn ffafrio dulliau cyflym, sy’n syml, yn hygyrch, yn greadigol ac nad ydynt yn ‘teimlo fel ysgol’.

Offer a ddefnyddiwyd: Defnyddiwyd Cerddi’r Dyfodol, yna Ystyriaeth Chwarae Rôl,, ac yn olafy Taith Gerdded y Dyfodol.

Grange Pavillion Youth Forum

Pwy: Mae gan Fforwm Ieuenctid Pafiliwn y Grange aelodaeth o dros 40 o bobl ifanc rhwng 14 a 25 oed. Mae’n hunangyfeiriedig ac yn ymwneud ag adeiladu cymunedau, gweithredu ar yr hinsawdd a materion dinasyddiaeth fyd-eang.

Diddordebau: Roedd y Fforwm Ieuenctid yn awyddus iawn am weithgareddau sy’n gysylltiedig â gemau, mynd allan i’r awyr agored, a sicrhau bod gweithgareddau’n hwyl ac yn llawn egni.

Offer a ddefnyddiwyd: Defnyddiwyd Edrych yn ôl edrych ymlaen, Taith Gerdded y Dyfodol, ac yna Gêm Gwydnwch Hinsawdd, ac yn olaf Gweledigaeth y Dyfodol.

Green Soul

Pwy: Mae Enaid Gwyrdd yn sefydliad gwaelodol sy’n ymroddedig i gael gwared ar y rhwystrau y mae menywod o liw yn eu hwynebu wrth ymgysylltu â materion hinsawdd ac amgylcheddol, a chael mynediad at fannau gwyrdd. Mae hefyd yn cefnogi menywod i gymryd rhan mewn gweithgareddau lles, ymwybyddiaeth ofalgar a chymunedol.

Diddordebau: Roedd Enaid Gwyrdd yn awyddus i ddechrau gyda dull addysgiadol i adeiladu dealltwriaeth aelodau eu cymuned o wydnwch hinsawdd, cyn symud ymlaen i weithgareddau mwy creadigol.

Offer a ddefnyddiwyd: Dechreuon ni gydag Ystyriaeth Chwarae Rôl ac yna Ymwybyddiaeth Ofalgar y Dyfodol.

Offer ac astudiaethau achos

Mae’r adran hon yn eich cyflwyno i’r offer a ddefnyddiwyd gennym mewn ffordd ysgafn. Ei nod yw rhoi ysbrydoliaeth ac arweiniad ar sut i addasu offer i gyd-destunau cymunedol eraill.

Offeryn 1: Taith y Dyfodol

Amser paratoi: Isel – Canolig
Niferoedd: Dim uchaf/isafswm, rhannu
mewn i grwpiau
Hyd: 2-3 awr
Anhawster: Hawdd

Pwrpas:

Mae’r daith gerdded y dyfodol yn ffordd o feithrin dealltwriaeth gymunedol o wydnwch hinsawdd trwy daith gerdded awyr agored ddiddorol. Mae’n fynediad cyntaf da i’r pwnc hwn.

Cyflwyniad:

Mae taith gerdded yn offeryn cynllunio ac ymgysylltu cymunedol safonol, profedig. Felly, fe wnaethom ddefnyddio’r dull hwn, ond ei wneud yn ‘ddyfodol’. Roedd cerdded yn weithgaredd poblogaidd yn gyffredinol yn ystod y sesiynau cyd-ddylunio, ac mae’n ffordd wych o roi cyd-destun i newid hinsawdd yn lleol, a manteisio ar ymlyniad pobl i’w cymuned a’u gwybodaeth amdani.

Defnyddiwyd set o gardiau i strwythuro sgyrsiau sy’n wynebu’r dyfodol mewn gwahanol leoliadau.

Sut i redeg taith gerdded y dyfodol

Cyn y daith gerdded::

• stopio am drafodaeth. Yn ddelfrydol, byddech chi’n ymweld â safleoedd isadeiledd hinsawdd presennol, ond gall hefyd fod yn daith gerdded gylchol o amgylch y gymdogaeth.
• Aseswch risg y daith. Gwiriwch y rhagolygon!
• Argraffwch y pecyn cardiau, yn ddelfrydol gyda chopi o’r cardiau ar gyfer grwpiau o 4-6 o bobl.
• Chwiliwch am arbenigwr mewn isadeiledd hinsawdd lleol a allai ymuno â’r daith gerdded – er nad yw hyn yn angenrheidiol.
• Os ydych chi’n cynnwys elfen gystadleuol yn y gweithgaredd, neu gyfres o weithgareddau, nodwch eich system sgorio a’r meini prawf ar gyfer ennill pwyntiau.

Cam 1: Cyflwyniad (20 munud)

• Dechreuwch gyda sgwrs i fesur beth mae cyfranogwyr yn ei wybod am newid hinsawdd.
• Yna gallech chi ddechrau gyda chwis sy’n cynnwys ffeithiau a ffigurau am newid hinsawdd a’r gymuned leol i gael cyfranogwyr i ymgysylltu a meddwl yn feirniadol am eu hamgylchedd.

Cam 2: Taith Gerdded Wynebu’r Dyfodol (60-80 munud)

• grŵp dynnu eu cardiau allan. Mae gan y cardiau dair categori:
  • Effeithiau hinsawdd
  • Mathau o Isadeiledd
  • Egwyddorion dylunio
• Ar gyfer pob lleoliad, gofynnwch i bob person wneud tro 360° i gymryd cymaint â phosibl o’r hyn maen nhw’n ei weld o’u cwmpas, ac i ystyried isadeiledd ‘cudd’, e.e., o dan y ddaear neu o dan y dŵr.
• Yna mae pob grŵp yn cymryd 5 munud i ddewis un cerdyn o bob categori i ddangos isadeiledd yn y dyfodol a allai gael ei adeiladu yn y lle hwnnw.
  • e.e., gallent ddewis, Glaw eithafol, Trafnidiaeth, ac Atebion sy’n Seiliedig ar Natur, a dychmygu llwybr gwyrdd trefol uchel ar gyfer beicwyr.
• Yna dylent gyflwyno’r syniad hwnnw yn ôl i’r grŵp ehangach gan esbonio eu rhesymeg.
• Ceisiwch ddechrau trafodaeth ar y cyfaddawdau a’r manteision y mae pob grŵp yn eu cyflwyno. .  

Cam 3: Myfyrdodau cloi (20 munud)

• Gorffennwch y daith gerdded mewn lleoliad lle gallwch eistedd a chael trafodaeth fel caffi.
• Hwyluswch drafodaeth grŵp am yr hyn a sylwodd a ddychmygodd y cyfranogwyr yn ystod y daith gerdded.

Enghreifftiau o’r gweithgaredd cerdyn

Mae’r cardiau’n cynrychioli tair categori syml: Effeithiau Hinsawdd, Mathau o Isadeileddau, ac Egwyddorion Dylunio Isadeiledd ar gyfer y dyfodol.

Drwy gyfuno cardiau gyda’i gilydd gallwch chi gynhyrchu syniadau ar gyfer ffyrdd y mae angen i isadeiledd addasu i heriau hinsawdd.

Crëwyd y cardiau ar gyfer y daith gerdded yn seiliedig ar yr asedau canlynol:

• National Preparedness Commission Principles for Climate Resilient Infrastructure
• Egwyddorion isadeiledd sy’n wynebu’r dyfodol sy’n deillio o senarios CSCC
• Taflen ffeithiau a phennod Climate change committee infrastructure risks 

Awgrymiadau ar sut i’w wneud yn dda

• Osgowch wneud i’r daith deimlo fel cyflwyniad. Gall rhywfaint o fewnbwn arbenigol fod yn dda ond yn bennaf mae’n weithgaredd creadigol am y dyfodol.
• Anogwch greadigrwydd, a phwysleisiwch fod unrhyw syniad am y dyfodol o bosibl yn wir.
• Cymhellwch bobl trwy brynu cinio neu ddiod boeth iddynt mewn caffi ar ddiwedd y daith.
• Lamineiddiwch eich cardiau a phropiau papur eraill rhag ofn tywydd garw.

Addasu’r offeryn i’ch cymuned

Roedden ni’n ffodus yn Nhrelluest fod gan y gymdogaeth eisoes ystod eang o isadeileddau gwahanol sy’n ei helpu i addasu i newid hinsawdd. Gwnaeth hyn hi’n gymharol hawdd ymweld a thrafod pob un ohonyn nhw yn eu tro. Fe wnaethon ni hefyd gynnwys preswylydd Trelluest, Ian Titherington, arbenigwr mewn draenio cynaliadwy, ac a ymunodd â ni ar un o’r teithiau cerdded. Mewn lleoliadau lle nad oes llawer o isadeiledd hinsawdd presennol, neu lle na ellir dod o hyd i arbenigwyr perthnasol, yna defnyddiwch yr offer yn fwy dychmygus: gofynnwch i gyfranogwyr ddychmygu pa isadeileddau hinsawdd y gellid eu gweld mewn lle ryw ddydd.

Dolenni i adnoddau ychwanegol

• Dolen i becyn cardiau y gellir ei argraffu
• Mae dulliau cerdded eraill yn cynnwys y dull cerdded dyfodol, neu (mwy cymhleth) y dull teithiau cerdded rhagwelediad.
• Public Map Platform – Menter ymchwil dwy flynedd dan arweiniad Prifysgol Caergrawnt sy’n anelu at wella gwneud penderfyniadau sy’n seiliedig ar leoedd trwy ariannu ymchwilwyr cymunedol i greu mapiau sy’n seiliedig ar dystiolaeth.
• Defnyddiwyd y cwis hwn hefyd i feithrin gwybodaeth cyfranogwyr am fygythiadau hinsawdd lleol.

Offeryn 2: Cerddi’r Dyfodol

Pwrpas: 

Mae Cerddi’r Dyfodol yn ffordd o feithrin cysylltiad emosiynol a dychmygus â gwydnwch hinsawdd trwy ysgrifennu creadigol. Mae’n cyflwyno cysyniadau allweddol meddwl am y dyfodol wrth helpu cyfranogwyr i archwilio perthnasoedd personol a chymunedol ag addasu i’r hinsawdd.

Cyflwyniad:

Mae barddoniaeth yn arf pwerus ar gyfer mynegiant, myfyrio ac adrodd straeon. Yn y sesiwn hon, rydym yn ei defnyddio i gysylltu pobl yn emosiynol ac yn ddychmygus â gwydnwch hinsawdd. Mae arbennig o effeithiol ar gyfer ymgysylltu â phobl ifanc, gan ganiatáu iddynt fynegi eu profiadau, eu hofnau a’u gobeithion, mewn ffordd bersonol.

Er y gall barddoniaeth deimlo’n frawychus weithiau, mae’r sesiwn hon yn ei rhannu’n ymarfer syml a hygyrch i helpu pobl i ystyried gwydnwch mewn ffyrdd personol a chyfunol. Gallech hefyd ddefnyddio ffurfiau eraill o ysgrifennu creadigol.

Sut i gynnal sesiwn Cerddi’r Dyfodol

Cyn y Sesiwn:

• Dewiswch le croesawgar a chyfforddus ar gyfer trafod ac ysgrifennu. 
• Argraffwch enghreifftiau o gerddi sy’n gysylltiedig â natur, hinsawdd a gwydnwch i gael ysbrydoliaeth (gweler adnoddau).

Cam 1: Croeso a Chyd-destun (15 munud)

• Eglurwch rôl barddoniaeth wrth gipio emosiynau a gweledigaethau o’r dyfodol a sicrhewch bobl nad oes angen i farddoniaeth ddilyn rheolau llym.
• Darllenwch gerdd fer ar wydnwch hinsawdd cymunedol ac esboniwch y gall barddoniaeth fod yn syml, yn rhythmig, neu’n drosiadol am ddigwyddiadau.
• Cyflwynwch y gweithgaredd ysgrifennu cyntaf..

Cam 2: Gweithgaredd Ysgrifennu – ‘Lle Rydym Ni Wedi Bod’ (10 munud)

• Mae cyfranogwyr yn ysgrifennu cerdd fer (4-6 llinell) am atgof o hoff le sydd wedi’i effeithio gan newidiadau amgylcheddol.
• Anogwch fanylion synhwyraidd—beth oedd yr arogl neu’r sŵn? Sut ydych chi’n teimlo yma?
• Os oes problem, gallant ailgymysgu llinellau o gerddi sy’n bodoli eisoes.

 Cam 3: Gweithgaredd Ysgrifennu – ‘I Ble Rydyn Ni’n Mynd’ (10 munud)

• Nawr bydd pawb yn ail-ddychmygu eu hoff le fel dyfodol sy’n gallu gwrthsefyll yr hinsawdd.
• Defnyddiwch gwestiynau agored i arwain y cyfranogwyr: Sut olwg sydd ar fywyd bob dydd? Sut mae pobl a natur yn rhyngweithio? Pa arloesiadau neu draddodiadau sy’n llunio cydnerthedd?
• Ysgrifennwch gerdd fer yn dychmygu gobaith, addasu, neu adnewyddu..

Cam 4: Rhannu a Myfyrio (25 munud)

• Gwahoddwch gyfranogwyr i rannu eu cerddi (dewisol ond yn cael ei annog).
• Hwyluswch drafodaeth:
  • Pa themâu cyffredin a ddaeth i’r amlwg?
  • Pa ddyfodolion yr ydym am symud tuag atynt?
  • Sut wnaeth ysgrifennu’r cerddi hyn newid eich persbectif ar wydnwch?

Cam 5: Cloi (2 funud)

• Myfyriwch ar y prif bethau i’w dysgu o’r sesiwn.
• Cyflwynwch sesiynau sydd ar ddod (e.e., chwarae rôl neu daith gerdded y dyfodol).

Awgrymiadau ar sut i’w wneud yn dda

• Pwysleisiwch nad oes rhaid i farddoniaeth odli a gall unrhyw un ei hysgrifennu. Rhowch rai enghreifftiau o gerddi nad ydynt yn odli.
• Anogwch gyfranogwyr i arbrofi; nid oes ffordd ‘anghywir’ o ysgrifennu barddoniaeth.
• Defnyddiwch enghreifftiau a throsiadau i helpu’r rhai sy’n cael trafferth ysgrifennu.
• Cynigiwch gymhellion bach (byrbrydau, diodydd poeth) i annog cyfranogiad.

Addasu’r offeryn i’ch cymuned

Gall barddoniaeth fod yn frawychus i rai, ond mae yna lawer o ffyrdd o gynnal gweithdy barddoniaeth gyda gwahanol lefelau o strwythur cefnogol: o greu cerddi acrostig, i roi templed, torri allan ac ailgymysgu cerddi sy’n bodoli eisoes, ysgrifennu’n rhydd a dewis geiriau o hynny – mae’r rhestr yn ddiddiwedd. Efallai y bydd hip hop yn boblogaidd gyda’ch pobl ifanc ac mae’n gerddgar iawn gyda phwyslais ar odl felly gallai fod yn fwy deniadol na’r gair ‘barddoniaeth’. Cymerwch hwn fel canllaw syml ond gwnewch eich ymchwil eich hun hefyd i sut i gynnal gweithdy barddoniaeth. Dewch o hyd i rywbeth sy’n teimlo’n iawn i’ch grŵp. Beth am drefnu arddangosfa neu noson adrodd o’r cerddi a gynhyrchwyd fel rhan o’r myfyrdodau/dathliadau diwedd prosiect?

Dolenni i adnoddau ychwanegol

• Gweler yma am restr o gerddi am y dyfodol a gwydnwch hinsawdd
• Gweld y cerddi o’r adeg y cynhaliwyd y digwyddiad hwn gyda charfan o bobl ifanc
• Yma gallwch ddod o hyd i gynllun sesiwn mwy manwl os yw’n ddefnyddiol

Offeryn 3: Ystyriaeth Chwarae Rôl 

Pwrpas:

Mae Ystyriaeth Chwarae Rôl yn ddull cyfranogol sy’n helpu grwpiau i archwilio penderfyniadau cymhleth trwy ymgorffori gwahanol safbwyntiau – gan gynnwys rhai nad ydynt yn ddynol. Mae’n caniatáu i gyfranogwyr brofi’r tensiynau, y cyfaddawdau a’r trafodaethau sy’n gysylltiedig â chynllunio ar gyfer gwydnwch.

Cyflwyniadau:

Mae’r offeryn hwn yn arbennig o ddefnyddiol ar gyfer archwilio penderfyniadau sydd â llawer o ddimensiynau cymdeithasol mewn cyd-destunau lle nad oes gennym y dystiolaeth i wybod sut y bydd yr her yn datblygu. Mae’n gweithio orau pan gaiff ei fframio o amgylch problem benodol, fel adeiladu system draenio newydd mewn ymateb i lifogydd yn Nhrelluest yn 2100.  

 Drwy chwarae rôl gwahanol randdeiliaid—megis trigolion, llunwyr polisi, afonydd, neu genedlaethau’r dyfodol—mae cyfranogwyr yn datblygu empathi at safbwyntiau amrywiol ac yn ymdopi â chymhlethdodau’r byd go iawn..

Sut i gynnal Ystyriaeth Chwarae Rôl 

Cyn y Sesiwn:

• Ar gyfer yr offeryn hwn gallwch ddefnyddio ein gweithgaredd chwarae rôl sy’n cynnwys y taflenni cymeriadau yn y blwch adnoddau ar y dudalen ganlynol.
• Os byddai’n well gennych greu eich gêm chwarae rôl eich hun, bydd angen i chi:
• Nodi her/dilema isadeiledd penodol a chreu senario (e.e.Mae’n 2050, ac mae angen system draenio newydd ar Drelluest i reoli llifogydd cynyddol).
• Creu set o gymeriadau (gall ChatGPT helpu’n fawr yma). Gall y rhain fod:.
  •  pobl, yn ddelfrydol â gwahanol safbwyntiau, e.e., masnachwr lleol, person anabl, myfyriwr, ymgyrchydd hinsawdd.
  • pethau corfforol, e.e., Afon Taf, parc lleol, mwynau ar gyfer adeiladu, cenhedlaeth y dyfodol
• Argraffu sgriptiau hwylusydd ac awgrymiadau trafodaeth.

Cam 1: Croeso a Chyd-destun (15 munud)

• Cyflwynwch bwrpas y sesiwn: archwilio gwydnwch isadeiledd drwy chwarae rôl.
• Eglurwch ei fod yn drafodaeth ffuglennol ond seiliedig ar heriau hinsawdd go iawn.
• Sicrhewch y cyfranogwyr fod chwarae rôl yn ymwneud â phersbectif, nid perfformiad.
• Cyflwynwch y brif broblem maen nhw’n ei thrafod, gan gynnwys gwahanol opsiynau ar gyfer symud ymlaen.

Cam 2: Trochi a Chwilio Cymeriadau (20 munud)

• Dosbarthwch daflenni cymeriad a rhowch amser i bob person ddarllen am eu rôl.
• I ddechrau’r chwarae rôl, gwnewch ddefod fach i drawsnewid i’w rôl. Er enghraifft, chwaraewch sain gong i nodi’r trawsnewidiad.
• Gofynnwch i gyfranogwyr gyflwyno eu cymeriad a’u safbwynt ar y pwnc rydych chi’n ei drafod. Dylai’r canllaw cymeriad roi awgrymiadau cychwynnol iddynt ar gyfer hyn, ac yna dylid eu hannog i lunio gweddill eu hatebion.
• Anogwch gymeriadau i gymysgu a sgwrsio i adeiladu cynghreiriau. Pwy allai gefnogi eich safbwynt?

Awgrym ar gyfer Archwilio Cymeriadau:

• Gyda phwy ydych chi’n cytuno? Pwy ydych chi’n ei wrthwynebu?
• Sut olwg sydd ar ganlyniad da i chi?

Cam 3: Ystyriaeth Chwarae Rôl (30 munud)

• Trafodaeth fwy strwythuredig lle mae pob cymeriad yn rhannu ei safbwynt gyda’r grŵp.
• Agor y llawr ar gyfer dadl, gan annog
  cyfranogwyr i ddod o hyd i dir cyffredin. 
• Efallai yr hoffech chi hwyluso i arwain pobl tuag at wneud penderfyniadau..

Cam 4: Myfyrio a Phethau i’w Cymryd i Ffwrdd (25 munud)

• Gwahoddwch y cyfranogwyr i gamu allan o gymeriad a myfyrio ar y profiad. Gallai sain gong neu ddefod fach eu helpu i gyfieithu allan o gymeriad.
• Hwyluso trafodaeth:
  • Pa safbwyntiau a’ch synnodd?
  • A ddaethoch o hyd i dir cyffredin gydag eraill?
  • Sut mae hyn yn newid y ffordd rydych chi’n meddwl am benderfyniadau isadeiledd?
• Cipiwch fewnwelediadau allweddol ar fwrdd neu gwnewch nodiadau ar gyfer trafodaethau dilynol.

Cynghorion ar sut i wneud hynny’n dda

• Mae senario penodol gyda dewisiadau clir yn gwneud trafodaethau’n haws yn y rhan olaf.
• Mae propiau syml yn helpu cyfranogwyr i ymgorffori eu rolau: tagiau, masgiau, dillad.
• Mae cymeriadau nad ydynt yn ddynol yn gweithio’n dda iawn wrth ehangu’r drafodaeth, felly cadwch y rhain yn y drafodaeth wrth ddyrannu cymeriadau.
• Cynhaliwch ef yn rhywle gyda digon o le – mae’n mynd yn swnllyd ac yn gorfforol!
• Ystyriwch sut rydych chi’n delio ag unrhyw gyfranogwyr nad ydynt yn ymgysylltu. Gallant fod yn tynnu sylw eraill yn eu grŵp.

Addasu’r offeryn i’ch cymuned

Gellir defnyddio’r offeryn gyda gwahanol rolau, a gellir llunio’r broblem i gyd-fynd â her benodol rydych chi’n bwriadu mynd i’r afael â hi. Er enghraifft, os ydych chi’n archwilio isadeiledd trafnidiaeth a chodiad lefel y môr, gallech chi greu set o gymeriadau a phroblem ynglŷn â hynny.

Mae Dealltwriaeth Artiffisial (AI) yn ffrind i chi. Nodwch y gweithgaredd sydd ar y dudalen adnoddau, a gofynnwch iddo greu cymeriadau a phroblemau newydd yn seiliedig ar eich pwnc diddordeb.

Dolenni i adnoddau ychwanegol

• Gweler yma am y cardiau cymeriad chwarae rôl a ddefnyddiwyd gennym.
• Yma gallwch ddod o hyd i sgript hwylusydd a chynllun sesiwn manwl.

Offeryn 4: Gêm Gwydnwch Hinsawdd 

Pwrpas: 

Mae’r Gêm Gwydnwch Hinsawdd yn brofiad rhyngweithiol sy’n helpu cyfranogwyr i ymgysylltu ag egwyddorion cynllunio gwydnwch mewn ffordd chwareus. Trwy gystadleuaeth, cydweithio a chreadigrwydd, mae cyfranogwyr yn archwilio cymhlethdodau paratoi ar gyfer peryglon sy’n gysylltiedig â’r hinsawdd yn eu cymuned.

Cyflwyniad:

Addasiad o gêm o’r enw Act To Adapt – nid yw’r gêm hon yn ymwneud ag isadeiledd corfforol yn unig – mae’n ymwneud â pherthnasoedd, cynllunio, a’r gallu i addasu. Mae chwaraewyr yn chwarae naill ai fel tîm perygl neu dîm cymunedol tra bod yn rhaid i’r tîm cymunedol gydweithio i gytuno ar ddarnau o isadeiledd i’w hachub rhag peryglon hinsawdd sy’n dwysáu. Trwy’r mecanwaith hwn mae chwaraewyr yn datblygu dealltwriaeth ddyfnach o’r cyfaddawdau sy’n gysylltiedig â gwydnwch cymunedol.

Mae Act To Adapt yn gynnyrch cydweithrediad rhwng PLAN International, Canolfan Hinsawdd Cilgant Coch y Groes Goch, Engagement Lab yng Ngholeg Emerson, y Groes Goch yn y Philipinau, a PLAN y Philipinau.

Sut i gynnal gêm dygnwch hinsawdd

Mae cyfarwyddiadau manwl ar gyfer y gêm hon i’w cael yn llawlyfr Act To Adapt, a ddatblygwyd gan y Groes Goch a’r Cilgant Coch. Mae’r disgrifiad hwn yn dangos sut y gallai’r gêm honno ffitio o fewn fformat gweithdy.

Cyn y Sesiwn:

• Ymgyfarwyddwch â’r rheolau – mae’n gêm eithaf cymhleth felly efallai y bydd yn rhaid i chi ddarllen y llyfr rheolau ychydig o weithiau.
• Ystyriwch roi cynnig ar y gêm gyda grŵp peilot bach cyn ei rhedeg gyda’ch grŵp llawn.
• Efallai yr hoffech ei haddasu ar gyfer eich cyd-destun trwy bersonoli’r cardiau (gweler addasu’r offeryn ar gyfer eich cyd-destun)
• Argraffwch daflenni isadeiledd, a dewch o hyd i le mawr i gynnal y gweithgaredd ynddo.

Cyflwyniad i’r Gêm:

• Eglurwch fformat, amcanion a rheolau’r gêm.
• Pwysleisiwch mai’r nod yw archwilio gwydnwch ar y cyd yn hytrach na goroesiad unigol.

Chwarae Gêm:

• Mae cyfranogwyr yn cymryd rhan yn y gêm, gan wneud penderfyniadau strategol ynghylch dyrannu adnoddau, cydweithio ac ymateb i beryglon hinsawdd.
• Gweler y ddogfen hon am gyfarwyddiadau manwl ar gyfer y gêm.

Myfyrdod Hwylusedig:

• Gofynnwch i dimau gyflwyno eu penderfyniadau a’u canlyniadau.
• Trafodwch themâu allweddol, megis:
  • Pa strategaethau oedd fwyaf effeithiol?
  • Pa heriau a ddaeth i’r amlwg?
  • Sut wnaeth cydweithio lunio canlyniadau?
  • Pa isadeiledd na wnaethoch chi ei achub
  • ond yr hoffech chi ei gael?

Cynghorion ar wneud hyn yn dda

• Rheoli’r gystadleuaeth wrth i chi fynd ymlaen – efallai y bydd angen i chi ymestyn y rheolau wrth i chi fynd ymlaen i wneud yn siŵr bod mecanweithiau’r gêm yn gweithio.
• Gwnewch yn siŵr eich bod chi’n gwneud y rowndiau ymarfer gyda’ch grŵp cyn i chi ddechrau chwarae, maen nhw’n ddefnyddiol iawn i helpu cyfranogwyr i ddeall y mecanweithiau.
• Po fwyaf o ddrama ac adrodd straeon a ddewch â’ch hwyluso, y mwyaf o hwyl fydd hi..

Addasu’r offeryn i’ch cymuned

Nid oes angen llawer o addasu ar y gêm, a byddem yn eich annog i beidio ag addasu’r rheolau’n ormodol er mwyn sicrhau bod mecanwaith y gêm yn rhedeg yn esmwyth.

Yr hyn y gallwch ei newid yw’r isadeileddau a restrir ar y cardiau – gallwch weld ein bod wedi newid rhai ohonynt i’w gwneud yn berthnasol i gyd-destun Trelluest, gan fod y gêm wedi’i datblygu’n wreiddiol ar gyfer cyd-destun Indonesia.

Efallai yr hoffech hefyd arbrofi gyda gwneud y cardiau’n benodol i’r ardal leol, e.e., i barc lleol, neu bont benodol. Bydd hyn yn helpu i leoli trafodaethau ynghylch cyfaddawdau.

Dolenni i adnoddau ychwanegol

• Dolen i adnoddau ar-lein Act To Adapt.
• Dolen i cardiau Act to Adapt wedi’u haddasu ar gyfer cyd-destun Caerdydd  – gyda delweddau yn disodli nifer o ddarluniau.

Offer 5: Creu Gweledigaeth ar gyfer y Dyfodol 

Amser paratoi: Isel
Niferoedd: 8-30 o gyfranogwyr
Hyd: 1-2 awr
Anhawster: Hawdd

Pwrpas: 

Mae’r gweithgaredd hwn yn ymarfer gweledigaeth dan arweiniad sy’n helpu cyfranogwyr i ddychmygu dyfodol hirdymor gobeithiol i’w cymuned. Trwy fyfyrio strwythuredig, a mynegiant creadigol rhydd, mae’r offeryn hwn yn ffordd strwythuredig o helpu grwpiau i fynegi eu dyheadau, a dod â’r hyn maen nhw wedi’i ddysgu o’r broses (hyd yn hyn) at ei gilydd.

Cyflwyniad:

Mae angen strwythur ar greu gweledigaeth i wneud iddi weithio. Os gofynnwch i bobl beth maen nhw ei eisiau o’r dyfodol yn unig, rydych chi’n tueddu i gael atebion generig ac ysgafn (e.e., mwy o wyrddni, cydraddoldeb, ac ati).

Ffordd fwy strwythuredig o wneud hyn yw nodi ofnau penodol ar bwnc ac yna eu troi drosodd gan ddychmygu sut y gall yr ofn ddod yn ffynhonnell gobaith. Ysgrifennwch ddyhead penodol.

Sut i gynnal Creu Gweledigaeth ar gyfer y Dyfodol

Cam 1: Adolygu a Myfyrio (15 munud)

Casglwch y cyfranogwyr mewn cylch. Adolygwch fewnwelediadau o sesiynau blaenorol, fel taith gerdded neu gêm. Gofynnwch:

• Beth sydd wedi sefyll allan fwyaf i chi hyd yn hyn?
• A wnaeth unrhyw beth newid yn y ffordd rydych chi’n meddwl am y dyfodol?
• Sut ydych chi wedi teimlo?

Cam 2: Ofnau a Gobeithion (20 munud)

Cyflwynwch y syniad o edrych tua’r flwyddyn 2100.

• Gofynnwch i bob cyfranogwr feddwl am ddau ofn ar gyfer dyfodol eu cymuned sy’n ymwneud ag addasu i isadeiledd hinsawdd.
  • Beth allai fynd o’i le?
  • Beth sy’n eu poeni am y tymor hir?
• Gofynnwch iddynt fod mor benodol â phosibl.
• Ar ôl ychydig funudau, mae cyfranogwyr yn rhannu eu hofnau gyda’r grŵp.

Cam 3: Troi Ofnau yn Obeithion (20 munud)

Mewn grwpiau bach, mae cyfranogwyr yn cymryd pob ofn ac yn ei droi’n weledigaeth gadarnhaol.

• Enghraifft: Os yw ofn yn “Byddwn yn colli pob man gwyrdd lleol,” gallai gobaith gwrthdro fod yn “Mae ein tref yn llawn mannau gwyrdd ffyniannus, a redir gan y gymuned.”

Cam 4: Mynegiadau Dyfodol Creadigol (30 munud)

Mae grwpiau’n trawsnewid eu dyfodol gobeithiol yn fynegiant creadigol.

• Gallant dynnu llun, mapio, recordio podlediad, ysgrifennu stori fer, creu papur newydd o 2100, neu hyd yn oed berfformio golygfa fer wedi’i gosod yn eu dyfodol dychmygol.
• Anogwch wahanol gyfryngau: gweledol, llafar, seiliedig ar symudiadau.

Cam 5: Rhannu a Thrafod (15 munud)

Mae pob grŵp yn cyflwyno eu gweledigaeth ar gyfer y dyfodol. Yna, hwyluswch fyfyrdod byr:

• Pa batrymau sy’n dod i’r amlwg ar draws dyfodol gwahanol grwpiau?
• Sut mae’r gweledigaethau hyn yn cysylltu â gweithredoedd heddiw?
• Pa gamau bach y gallem eu cymryd nawr tuag at y dyfodol hwn?

Awgrymiadau ar sut i’w wneud yn dda

• Rhowch ddigon o amser i bobl feddwl am eu hofnau, ac ailadrodd yr hyn a ddysgwyd o sesiynau blaenorol cyn plymio i mewn iddynt. Mae naws yr ofnau yn llunio’r weledigaeth.
• Gall awgrymiadau gweledol helpu pobl i fod yn greadigol gyda’u hofnau, e.e., gallech argraffu detholiad o ddelweddau a gofyn i gyfranogwyr ddewis delweddau i gynrychioli eu gwahanol ofnau. Gwnaethom gardiau isadeiledd o’r daith gerdded dyfodol ar gael eto.
• Anogwch weledigaethau i fod yn uchelgeisiol ond yn dal yn bosibl – dylent deimlo’n ddigon cyraeddadwy i roi gobaith a chymhelliant i weithio tuag atynt..

Addasu’r offeryn i’ch cymuned

Ni ddylai fod angen addasu’r offeryn hwn llawer o grŵp i grŵp. Fodd bynnag, efallai y byddai rhai grwpiau’n well ganddynt ddull mwy strwythuredig ar gyfer yr ymarfer creadigol terfynol.

Roedd y Fforwm Ieuenctid yn arbennig o greadigol ac awyddus, wedi’u bywiogi gan y rhyddid i greu allbynnau unigryw. Efallai y byddai grwpiau eraill yn well ganddynt y strwythur o wybod bod yn rhaid iddynt wneud allbynnau penodol, e.e., adroddiad newyddion yn y dyfodol.

Reflections from stakeholder organisations

Dolenni i adnoddau ychwanegol

• Podlediad byr ar greu gweledigaeth gan y dyfodolwr dylanwadol Wendy Schultz

Offeryn 6: Ymwybyddiaeth Ofalgar y Dyfodol

Amser paratoi: Canolig
Niferoedd: 8-30 o gyfranogwyr
Hyd: 1-2 awr
Anhawster: Hawdd

Pwrpas: 

Mae’r gweithgaredd yn cyfuno ymwybyddiaeth ofalgar a myfyrdod i helpu cyfranogwyr nid yn unig i ddychmygu, ond i deimlo sut beth fyddai byw mewn bydoedd y dyfodol wedi’u crynhoi mewn set o senarios. Mae hwylusydd yn defnyddio technegau ymwybyddiaeth ofalgar i’w tywys trwy’r broses hon.

Cyflwyniad:

Mae’n ddigon hawdd deall senario yn y dyfodol yn wybyddol, ond yn anodd iawn deall yn iawn sut y gallai’r senario hwnnw deimlo. Mae’r dull hwn yn rhoi amser i gyfranogwyr gamu i’r dyfodol a theimlo i’w cyrff i ddeall sut y gallai deimlo.

Cynlluniwyd a chynhaliwyd y sesiwn gan Natasha Dawkes, artist dawns gyfoes a byrfyfyr ac ymarferydd ymwybyddiaeth ofalgar, a recriwtiwyd gan Green Soul.

Sut i gynnal Ymwybyddiaeth Ofalgar y Dyfodol

Cyn y Sesiwn:

• Os yw hwylusydd allanol yn cael ei recriwtio i arwain y cam ymwybyddiaeth ofalgar, gwnewch yn siŵr eu bod yn gyfarwydd â’r senarios a bod ganddynt, o leiaf, ddealltwriaeth sylfaenol o dyfodolion.
• Bydd angen i’r hwylusydd baratoi datganiadau a chwestiynau agored a fydd yn helpu cyfranogwyr i fod yn fewnblyg a…
• Nodwch yr amser a’r lle ar gyfer yr ymarferion ymwybyddiaeth ofalgar. Yn ddelfrydol, ni fyddwch yn cael eich tarfu na’ch aflonyddu gan sŵn gweithgareddau eraill sy’n digwydd yn yr adeilad, a bydd gennych ddigon o le i deimlo profiad cyfunol heb iddo fod yn rhy gyfyng.
• Paratowch eich senarios a’u henwi.
• Gwnewch yn siŵr y bydd gennych y modd i chwarae eich cerddoriaeth gefndir a’ch synau (chwaraewr CD, system PA, siaradwr clyfar, ac ati).

 Cam 1: Cyflwyno’r senarios (15 munud)

• Eglurwch beth fydd yr ymarfer ymwybyddiaeth ofalgar yn ei olygu a pha mor hir y bydd yn para.
• Cyflwynwch y senarios ar sgrin ac esboniwch bob un.
• Gofynnwch i’r cyfranogwyr a oes unrhyw dermau sydd angen eu hesbonio.
• Peidiwch ag archwilio teimladau neu farn ar y senarios.
• Esboniwch beth fydd yr ymarfer ymwybyddiaeth ofalgar yn ei olygu a pha mor hir y bydd yn para.

Cam 2:Ymwybyddiaeth Ofalgar (45 munud)

• Bydd yr hwylusydd yn defnyddio amrywiaeth o awgrymiadau a symbyliadau llafar, clywedol a cherddorol wedi’u paratoi ymlaen llaw i helpu cyfranogwyr i fynd i gyflwr o ymlacio.
• Anogir y cyfranogwyr i ganolbwyntio ar eu hanadlu a’u gwahodd i gau eu llygaid.
• Bydd yr hwylusydd yn gwahodd y cyfranogwyr i ddychmygu ac archwilio’r senario cyntaf: sut mae’n gwneud iddyn nhw deimlo; i ystyried yr elfennau y mae ganddyn nhw amheuon yn eu cylch a’r rhai y maen nhw’n fwy derbyniol iddyn nhw; i greu delweddau yn eu meddyliau yn unol â’r senario hwn; i osod eu hunain yn y senario. Yr unig lais a glywir yw llais yr hwylusydd.
• Bydd yr hwylusydd yn dod â phobl yn ôl i’r ‘gylch’ drwy agor eu llygaid, ‘ysgwyd allan’ eu cyflwr hamddenol a gwneud cyswllt llygad â’i gilydd.
• Bydd yr hwylusydd yn gwahodd cyfranogwyr i rannu eu myfyrdodau a’u harsylwadau ar y senario ac yn arwain y sgwrs tuag at fynegiadau o deimladau amdano.
• Yna caiff y camau hyn eu hailadrodd ar gyfer pob un o’r senarios sy’n weddill.

Cam 3: Adlewyrchiad (15-30 munud)

• Gall y sesiwn ddod i ben gydag amrywiaeth o opsiynau:
• Gellir gwahodd cyfranogwyr i ffurfio consensws y tu ôl i senario dewisol; neu gallant enwebu eu senario dewisol unigol ac egluro pam mewn trafodaeth.
• Gall cam pellach gynnwys ystyried beth allai fod angen ei wneud i wireddu senario(au) dewisol ac i leoli eu hunain o fewn y camau gweithredu posibl hyn.

Awgrymiadau ar sut i’w wneud yn dda

• Cadwch senarios i un ochr o bapur A4 neu i un sleid mewn PowerPoint. Po hiraf a mwyaf manwl ydynt, y mwyaf anodd y gallent fod i ymgysylltu â nhw; neu gall pobl fynd yn sownd ar fanylion penodol sy’n rhwystro eu gallu i archwilio’r senario ehangach.
• Dylai pedwar senario fod yn ddigon. Cyn mynd i’r cam ymwybyddiaeth ofalgar a myfyrdod, treuliwch amser yn trafod y senarios ac yn dadbacio unrhyw derminolegau ynddynt.
• Efallai y bydd cyfranogwyr am fynegi eu teimladau am senarios yn y cam cyflwyno hwn. Gofynnwch yn gwrtais iddynt gadw’r rhain yn ôl ar gyfer y cam ymwybyddiaeth ofalgar.
• Defnyddiwch leoliad lle bydd ymyrraeth a sŵn cefndir yn cael eu cadw i’r lleiafswm.
• Rhowch enw i senarios sy’n helpu cyfranogwyr i gysylltu â nhw. Er enghraifft geiriau caneuon, teitlau llyfrau/ffilmiau (‘Green Green Grass of Home’, ‘Blade Runner’, ‘The Hunger Games’).

Addasu’r offeryn i’ch cymuned

Paratowch senarios y gall cyfranogwyr uniaethu â nhw: cyfeiriwch at leoliadau y byddant yn gyfarwydd â nhw; cyfeiriwch at gysyniadau y byddant yn eu deall e.e., yr economi, teithio ar drên, neu ffonau clyfar.

Dolenni i adnoddau ychwanegol

Podlediad byr ar greu gweledigaeth gan y dyfodolwr dylanwadol Wendy Schultz

Offeryn 7: Edrych yn Ôl, Edrych Ymlaen

Amser paratoi: Canolig
Niferoedd: 8-30 o gyfranogwyr
Hyd: 1-2 awr
Anhawster: Hawdd

Pwrpas: 

Mae’r offeryn hwn yn gyflwyniad trafodol syml i addasu isadeiledd hinsawdd. Mae’n tynnu ar luniau hanesyddol a straeon pobl eu hunain o’u hardal leol i ddatblygu dealltwriaeth gyffredin o’r tywydd a sut mae’n effeithio ar ein lleoedd.

Cyflwyniad:

Bydd angen sesiwn gychwynnol ar lawer o grwpiau i ddechrau eu hymgysylltiad. Rhaid meithrin ymddiriedaeth a llythrennedd hinsawdd cyn rhoi cynnig ar yr offer mwy creadigol yn y pecyn cymorth hwn.

Felly mae’r sesiwn hon wedi’i strwythuro fel ffordd i gyfranogwyr rannu eu straeon, cysylltu â’i gilydd, a datblygu dealltwriaeth gyffredin o isadeiledd ac addasu i’r hinsawdd.

Nid yw’n ymwneud â rhoi llwyth o wybodaeth newydd iddyn nhw ar hyn o bryd, na chyflwyno newid fel rhywbeth cadarnhaol neu negyddol, ond cynnal trafodaethau sy’n dod â’r hyn maen nhw eisoes yn ei wybod am y pwnc i’r amlwg – sydd fel arfer yn fwy nag y maen nhw’n ei feddwl!

Sut i gynnal Edrych yn Ôl, Edrych Ymlaen

Cyn y Sesiwn:

• Chwiliwch y rhyngrwyd a llyfrau hanes am hen ddelweddau o wahanol fathau o isadeiledd sy’n bodoli yn y gymuned, e.e. isadiledd cymdeithasol, trafnidiaeth, cyfathrebu, amgylcheddol.
• Ceisiwch efelychu’r hen ddelwedd fel y mae heddiw trwy sefyll yn yr un safle neu safbwynt ag y tynnwyd y ddelwedd gynharach. Mae hyn yn helpu i ddarparu cyferbyniad.
• Dewch â’ch holl ddelweddau at ei gilydd mewn cyflwyniad ar-lein. Paratowch gwestiynau ac awgrymiadau sy’n helpu i ddangos y gwahaniaethau rhwng y pryd hynny a’r presennol, a’r cysyniad o newid. Er enghraifft, sut mae’n gwneud i bobl deimlo, syniadau o golled, neu adnewyddu neu welliannau.
• Chwiliwch am luniau o leoliadau rydych chi’n bwriadu ymweld â nhw neu eu cynnwys pan fyddwch chi’n defnyddio dulliau eraill, er enghraifft y daith gerdded dyfodol. Mae hyn yn helpu i wneud cysylltiadau rhwng sesiynau.
• Ystyriwch wahodd cyfranogwyr i ddod â’u lluniau eu hunain o’r gymuned o’r dyddiau a fu. Gallant helpu i feithrin cysylltiadau personol â’r prosiect a chreu arteffactau a rennir (gweler Cam 3). Gwnewch yn siŵr eich bod yn dweud wrthynt ymhell ymlaen llaw beth allai fod angen iddynt ei wneud/dod ag ef.

  Cam 1: Cyflwyniad (5 munud)

• Yn dibynnu ar y niferoedd yn y sesiwn, ystyriwch roi cyfranogwyr mewn grwpiau.
• Eglurwch bwrpas y dull ac, o ystyried ei fod yn debygol o fod yn un o’r ymarferion cyntaf, lleolwch ef o fewn y prosiect ehangach.

Cam 2: Datgelwch y lluniau (45-60 munud) 

• Mae sleid wrth sleid yn datgelu’r lluniau o’r gorffennol a’r presennol ac yn hwyluso sgwrs am atgofion pobl. Gellir ymgorffori elfen o gystadleuaeth trwy weld pwy all adnabod yr hen luniau gyntaf.
• Llywiwch y trafodaethau tuag at y cysyniad o newid ac addasiadau. Yn anochel, bydd cyfranogwyr yn sylwi ar lai o geir neu fwy o goed yn y lluniau hŷn; mwy o ddodrefn stryd a phensaernïaeth fwy swyddogaethol/llai addurnedig yn y lluniau diweddar.
• Defnyddiwch yr arsylwadau hyn i annog cyfranogwyr i feddwl pa wahaniaethau allai fod rhwng lluniau o’r un safbwynt ymhen 30-50 mlynedd.

 Cam 3 (dewisol): Creu allbynnau
digidol (1-2 awr)

• Sganiwch luniau y gallech fod wedi gwahodd cyfranogwyr i’w dwyn i’r sesiwn
• Cipiwch atgofion pobl a’r straeon maen nhw’n eu hadrodd pan fyddwch chi’n archwilio’r lluniau ddoe a nawr.
• Gellir gosod sain pobl dros y lluniau i greu stori ddigidol; neu eu golygu gyda’i gilydd i greu podlediad hanes llafar; neu eu rhannu ar gyfryngau cymdeithasol a allai godi proffil eich prosiect dyfodol yn y gymuned. Byddwch yn ddychmygus!

Awgrymiadau ar sut i’w wneud yn dda

• Pan fyddwch chi’n chwilio am hen luniau, anela at luniau sy’n dyddio o leiaf mor bell yn ôl â bod eich dulliau ar gyfer y dyfodol yn ymestyn pobl i feddwl ymlaen, h.y., a ydych chi eisiau i bobl leoli eu hunain yn y 2050au? Yna chwiliwch am luniau o 25-30 mlynedd yn ôl yn y 1990au.
• Peidiwch â phoeni gormod am ail-greu cywir. Bydd brasamcanion yn gwneud y tro!
• Byddwch yn ofalus i barchu hawlfraint. Efallai y bydd angen i chi roi credyd i ffynhonnell y lluniau rydych chi’n eu defnyddio, yn enwedig os oes agwedd gyhoeddus i ddefnyddio’r dull hwn, e.e., fel rhan o ffair gymunedol, arddangosfa, adrodd straeon digidol, prosiect hanes llafar.

Addasu’r offeryn i’ch cymuned

Ni ddylai fod angen llawer o addasu gan fod y dull yn ymwneud yn ei hanfod â’r gymuned dan sylw.

Ond ystyriwch gynnwys lluniau a fydd yn ysgogi trafodaeth yn gyflym iawn, e.e.:

• tirnod sydd wedi’i golli’n ddadleuol
• nodwedd annwyl o’r gymuned
• rhywbeth sydd nid yn unig o arwyddocâd lleol ond o bwys rhanbarthol/cenedlaethol.

Dolenni i adnoddau ychwanegol

• Gallwch ddefnyddio Google Earth i gael lluniau hanesyddol o le. Dyma’r cyfarwyddiadau ar sut i wneud hynny.
• Mae gan yr edefyn hwn ar Bluesky rai lluniau #ThenAndNow diddorol o gwmpas Caerdydd.

Canllawiau Ychwanegol

Canllaw Hwylusydd: Cynnal Sesiynau Effeithiol

Mae’r manylion a ddarperir yn y pecyn cymorth hwn yn tybio bod sesiynau’n cael eu cynnal gan hwylusydd sydd ag o leiaf ychydig bach o brofiad o arwain gweithgareddau grŵp.

I’r rhai sydd â llai o brofiad, mae’r canllaw hwn yn darparu camau ymarferol ar gyfer sefydlu, cynnal, a dod â sesiynau i ben yn effeithiol. Mae’n sicrhau bod cyfranogwyr yn ymgysylltu, bod trafodaethau’n gynhyrchiol, a bod mewnwelediadau allweddol yn cael eu casglu.

 Paratoi am Sesiwn

• Rhannwch agenda ymlaen llaw fel bod y cyfranogwyr yn gwybod beth i’w ddisgwyl.
• Anfonwch yr holl ddeunyddiau briffio, e.e., darllen cefndirol, awgrymiadau trafodaeth.
• Gyda sesiwn rithwir, cadarnhewch fod gan bawb y dolenni a’r dyfeisiau angenrheidiol.
• Argraffwch ymlaen llaw unrhyw ddeunyddiau angenrheidiol.
• Holwch a oes gan unrhyw un unrhyw ofynion arbennig y gallwch chi eu darparu i wneud y mwyaf o’u cyfraniadau a’u mwynhad..

Llif ac Amseru’r Sesiwn

Mae sesiwn sydd wedi’i strwythuro’n dda yn cydbwyso amser ar gyfer trafodaeth, creadigrwydd a myfyrio.

1. Cofrestru (20–30 munud):
   • Dechreuwch gyda thorri’r garw i osod y naws ac annog cyfranogiad.
   • Darparwch le ar gyfer sgwrs anffurfiol i feithrin perthynas.
2. Prif Weithgareddau:
   • Dylai ymarferion fod yn archwiliadol ac ar gyfer y pecyn cymorth hwn nid oes angen iddynt arwain at allbynnau pendant. Cofleidio’r anhysbys!
3. Adborth a Thrafodaeth (10-20 munud):
   • Caniatewch amser i grwpiau bach rannu mewnwelediadau, gan sicrhau lle ar  gyfer sgwrs ddyfnach.

4. Crynodeb (10 munud):
   • Gorffennwch gan grynhoi’r prif bethau i’w
     cymryd a amlinellu’r camau nesaf.

Dechrau Sesiwn

Mae dechrau sesiwn yn gosod yr egni ar gyfer gweddill y drafodaeth.

• Mae torwyr garw syml a rhyngweithiol yn helpu cyfranogwyr i deimlo’n gyfforddus. 
• Mae cwis yn ffordd hwyliog a chystadleuol o ddechrau sesiwn, yn ogystal â helpu i fesur dealltwriaeth bresennol.
• Enghreifftiau o dorwyr garw ar thema’r dyfodol:
  • Pa wrthrych o heddiw fyddech chi’n ei gymryd i 2100?
  • Pa fwyd ydych chi’n ei garu a fydd yn anoddach dod o hyd iddo yn y dyfodol?
    

Gweithio mewn Grwpiau Bach

Ar gyfer cydweithio effeithiol, ystyriwch:

• Neilltuo rolau (e.e., cymryd nodiadau, cadwr amser) a’u cylchdroi.
• Gosod rheolau ar ddechrau cyfres o weithdai i greu lle parchus a chynhyrchiol. Rhowch gynnig ar:
  • Darparu dalen wag i gyfranogwyr ysgrifennu eu rheolau eu hunain.
  • Cynnig rhestr gychwynnol, fel:
    • “Byddwch yn bresennol yn yr ystafell”
    • “Gwrandewch gymaint ag yr ydych yn siarad”
    • “Parchwch gyfraniadau pawb”
    • “Adeiladu ar yr hyn a glywch”
    • “Siaradwch fel unigolion, nid fel cynrychiolwyr”

Hwyluso Adborth

Pan fydd grwpiau’n cyflwyno eu gwaith:

• Anogwch adborth myfyriol. Efallai yr hoffech ofyn cwestiwn gwrthrychol yn gyntaf (Beth wnaethoch chi sylwi?) cyn mynd i lefel teimlad neu gwestiwn deongliadol.
• Anogwch grynodebau gweledol:
  • Pe bai eich mewnwelediadau yn bennawd, beth fyddai e?
  • Pe bai hwn yn llun, sut olwg fyddai arno?
• Cydbwyswch amser siarad ar draws grwpiau a chwiliwch am themâu cyffredin.

Cau a Syntheseiddio Allbynnau

• Diolchwch i’r cyfranogwyr am eu hamser a’u cyfraniadau.
• Gwnewch yn siŵr bod pwyntiau allweddol yn cael eu cofnodi os ydych chi’n bwriadu eu defnyddio mewn sesiwn arall:
  • Tynnwch luniau o ddeunyddiau corfforol.
  • Lawrlwythwch dempledi digidol os ydych chi’n gweithio ar-lein.
• Mae’n hanfodol ym mhob ymarfer ymgysylltu bod cyfranogwyr a rhanddeiliaid eraill yn cael gwybod am yr hyn sydd wedi digwydd gyda’u cyfraniadau.
• Dylid gwneud hyn trwy ystod o ddulliau sy’n ystyried dewisiadau cyfranogwyr ac yn ehangu eich cyrhaeddiad.
• Gwnewch yn siŵr eich bod yn rhannu eich canfyddiadau gyda’ch cyllidwyr neu noddwyr. Efallai y byddai eich cynrychiolwyr etholedig fel cynghorwyr lleol, neu aelodau’r Senedd, â diddordeb yn eich mewnwelediadau.

Adeiladu ar eich llwyddiant a chynllunio ymlaen

• Os hoffech chi ailadrodd yr ymarfer, gan ddefnyddio camau gwahanol, mae’n bwysig eich bod chi’n gwerthuso sut rydych chi’n teimlo bod pethau wedi mynd.
• Gwnewch yn siŵr eich bod chi’n casglu ystod eang o farnau fel rhan o’r gwerthusiad ac yn:
  • Adeiladu ar yr hyn a weithiodd yn dda
  • Ceisio gwella ar yr hyn nad oedd yn gweithio cystal
• Cwestiwn allweddol i’w ofyn i chi’ch hunain yw: Pwy na wnaethon ni gyrraedd y tro diwethaf?
• Mae’n debygol y bydd cyfranogwyr wedi caffael sgiliau a phrofiadau trwy eu cyfranogiad y tro diwethaf, felly ystyriwch a allant gymryd rôl well mewn prosiect olynol.

Adnoddau ychwanegol

• Cyngor Cyflym – Academi Wales. Casgliad o fewnwelediadau ymarferol gan Academi Wales wedi’i anelu at gefnogi arweinyddiaeth a gweithwyr proffesiynol sector cyhoeddus Cymru.
• Canfyddwr Digwyddiadau Busnes Cymru. Cronfa ddata chwiliadwy o hyfforddiant, gweithdai, rhwydweithio a seminarau sy’n gysylltiedig â busnes.
• Fforymau Gwydnwch Lleol – GOV.UK. Adnodd sy’n darparu manylion cyswllt a gwybodaeth am rôl Fforymau Gwydnwch Lleol, sy’n cydlynu cynllunio argyfyngau ac ymateb i drychinebau ledled y DU.
• Rhwydwaith Cyd-gynhyrchu ar gyfer Cronfa Wybodaeth Cymru. Storfa o arferion gorau, astudiaethau achos ac adnoddau ar gyd-gynhyrchu, gan gefnogi prosesau gwneud penderfyniadau mwy cynhwysol a chyfranogol
• Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015. Yr holl esboniadau ac adnoddau sydd eu hangen i lywio eich paratoadau a helpu i gynyddu dealltwriaeth o’r Ddeddf yn y gymuned rydych chi’n gweithio gyda hi.
• Plattform Map Cyhoeddus. Menter ymchwil dwy flynedd dan arweiniad Prifysgol Caergrawnt sy’n anelu at wella gwneud penderfyniadau sy’n seiliedig ar leoedd drwy ariannu ymchwilwyr cymunedol i greu mapiau sy’n seiliedig ar dystiolaeth.
• Ymgynghoriad Cymunedol ar gyfer Ansawdd Bywyd. Yr astudiaeth fwyaf o’i bath yn y DU, yn archwilio arferion ymgynghori ac ymgysylltu mewn cynllunio ac isadeiledd.
• Ymgysylltu â’r Gymuned mewn Cynlluniau Datblygu Lleol – ORCA. Adnodd ar arferion gorau ar gyfer cynnwys cymunedau wrth lunio cynlluniau datblygu lleol.
• Deddf Seilwaith Cymru (Adran 30). Cyfeiriad deddfwriaethol ynghylch rheoliadau ymgynghori yn y dyfodol o dan Ddeddf Seilwaith Cymru.
• Deall Lleoedd Cymru. Cronfa ddata ar-lein sy’n dogfennu pob anheddiad yng Nghymru sydd â phoblogaeth o 2,000 o bobl neu fwy, yn cwmpasu 193 o aneddiadau.

Ysbrydoliaeth dulliau ychwanegol

Mae’r pecyn cymorth hwn yn darparu 7 dull syml ar gyfer ymgysylltu cymunedau mewn sgyrsiau hinsawdd, ond rydym yn ymwybodol bod llawer mwy. Mae’r adran hon yn rhestru rhywfaint o’r ysbrydoliaeth a ystyriwyd gennym wrth ddylunio’r dulliau hyn, a gobeithiwn y bydd yn eich ysbrydoli chi hefyd i archwilio dewisiadau eraill a allai weithio gyda’ch grŵp.

• Global Assembly Approach. Addasu dull ystyriol o gynulliad byd-eang
• Guide to holding Assemblies. Dyma restr gynhwysfawr o ganllawiau arfer da ar wahanol fathau o gynulliadau cymunedol, cynulliadau mudiadau a phynciau cysylltiedig.
• Climate Fresk. Gweithgaredd 3 awr o drefnu teils i ddeall cymhlethdod yr argyfyngau hinsawdd yn well. Gellid addasu pecyn cardiau o bosibl i ddangos systemau isadeiledd.
• Climate Play. Amrywiaeth o ddulliau gan ddefnyddio chwarae difrifol Lego i gynnal trafodaethau amrywiol am yr hinsawdd.
• Town Anywhere. Dull a ddatblygwyd gan Rob Hopkins ar gyfer ysgogi dychymyg ar y cyd ynghylch dyfodol dinasoedd pobl
• Play Decide. Gêm gardiau ar gyfer trafodaeth grŵp syml, barchus a seiliedig ar ffeithiau
• GIS Cyfranogol. Defnyddir GIS fel offeryn ymchwil yn y byd academaidd i gasglu, storio, dadansoddi a chyflwyno data sy’n gysylltiedig â lleoliad.
• Seeds of the Good Anthropocene. Mae gweithdai’n datgelu prosiectau hinsawdd ysbrydoledig ar lawr gwlad ac yn eu defnyddio i ddychmygu dyfodol gwell.
• CityScope. Arbrawf Hamburg o ddefnyddio realiti estynedig i siarad am gynllunio tai ffoaduriaid; defnyddio AI Cynhyrchiol i ddelweddu gwahanol fathau o newidiadau amgylchedd adeiledig i gymdogaeth yn gyflym.
• Street performance. Dulliau profiadol, lle mae perfformiadau stryd yn cael eu gwneud, fel y gall dinasyddion ‘gerdded i’r dyfodol’ yn seiliedig ar senarios gwahanol.
• Our City Plans Toolbox. Dadansoddiad proses-drwm o weithgareddau i’w defnyddio ar gyfer gwahanol gamau o ddylunio trefol cyfranogol 
• Forum Theatre. Mae theatr fforwm yn dechneg ddrama ryngweithiol lle mae cynulleidfaoedd yn archwilio atebion i faterion cymdeithasol trwy ymyrryd yn weithredol a newid cwrs perfformiad.
• Siop Cerdderd. Taith gerdded gyfranogol sy’n archwilio gorffennol cymdogaeth drwy adrodd straeon, arsylwi a mapio cymunedol. Mae’n ymgysylltu â phobl hŷn, llunwyr polisi a gwyddonwyr i ragweld trawsnewidiadau’r dyfodol.
• Caffi sgwrsio a chaffi byd-eang. Mae Caffi Sgwrsio yn ddull deialog achlysurol sy’n annog pobl i gymryd rhan mewn trafodaethau am faterion cyfoes mewn lleoliad hamddenol ac anffurfiol.
• Dylunio Dyfodol Japaneiadd. Mae hyn yn cynnwys chwarae rôl rhyng-genhedlaeth i wella cynllunio a gwneud penderfyniadau. Mae cyfranogwyr yn chwarae rôl fel cenedlaethau presennol neu’r dyfodol, gan ddefnyddio gwisgoedd i symboleiddio eu rolau. Mae’r dull hwn wedi dylanwadu’n llwyddiannus ar gynllunio polisi yn Japan
• Gwasanaeth Adfer Capsiwl Amser. Archwilir gwahanol senarios yn y dyfodol drwy agor capsiwl amser o’r dyfodol. Mae cyfranogwyr yn archwilio’r capsiwlau amser i wneud synnwyr o’r newidiadau a’r penderfyniadau yr ydym yn eu hwynebu.
• B-Prepared. Archwilir gwahanol senarios yn y dyfodol trwy agor capsiwl amser o’r dyfodol. Mae cyfranogwyr yn archwilio’r capsiwlau amser i wneud synnwyr o’r newidiadau a’r penderfyniadau yr ydym yn eu hwynebu
• Gweithdai dylunio dyfalu ac adrodd straeon. Rydym yn defnyddio tueddiadau sy’n dod i’r amlwg i adrodd straeon y dyfodol a llunio gwrthrychau ac arteffactau o’r dyfodol.
• Gweithdy Dyfodol TikTok. Defnyddio tiktok i sganio am arwyddion o newid ac yna cael hyfforddiant gan tiktokwyr i wneud ein ffilmiau dyfodol ein hunain.
• Resilientville Canada. Gemau chwarae rôl ar gyfer grwpiau o 8-10 o bobl i hyrwyddo ymwybyddiaeth cyfranogwyr o fanteision tymor byr a hirdymor datrys problemau ar lefel y gymdogaeth. Mae’r gêm yn canolbwyntio ar lifogydd.
• Y Gêm Addasu. Gêm sy’n defnyddio mapiau i adael i chwaraewyr wneud penderfyniadau buddsoddi mewn isadeiledd a phrofi’r canlyniadau sy’n datblygu. Yna byddent yn gwella eu bydoedd dychmygol gyda gemau ffuglen ddylunio
• SURE! Gêm chwarae rôl am gydweithio i amddiffyn pobl a isadeiledd trefol rhag perygl llifogydd.

Cydnabyddiaethau

Rydym yn hynod ddiolchgar i bawb a gefnogodd y prosiect ac i’r pecyn cymorth hwn.

Rydym yn arbennig o ddiolchgar i’r mudiadau cymunedol a’r cyfranogwyr o SEF Cymru, Green Soul, Fforwm Ieuenctid Pafiliwn Grange. I reolwyr a staff Pafiliwn Grange am gynnal y sgyrsiau. I Nirushan Sundarsan am ei gefnogaeth wrth gynnal y prosiect. I Ian Titherington, Iby World Ltd, Natasha Dawkes, Jenny Cater a Charlotte Brown o Borth Cymunedol. I Oliver Pritchard ac Ann Cousins yn Arup, Elliw Williams o Egino am rannu mewnwelediadau o’u gwaith.

Gyda diolch arbennig i Helen Armstrong (Cadeirydd) a Stuart Ingram (Ysgrifenyddiaeth) am weld gwerth yn y prosiect ac am ddysgu gyda ni. Ac i bawb yn y Grŵp Cyfeirio Prosiect, Cat Tully, Diana Reynolds, Eurgain Powell, Jen Baxter, Mhiari McVicar, Roisin Willmott, Sarah Allen, Stephen Brooks, Wiard Sterk, Aleena Kahn, Nicola Britton, Alisha Ali am eu hamser hael a’u hadborth drwy gydol y prosiect.

Tîm Proiect SOIF: Anna Nicholl, Alannah Lewis, Finn Strivens, Peter Glenday a Russell Todd.

 Ynglŷn â’r Awduron 

Mae Ysgol Dyfodol Rhyngwladol (SOIF) yn fudiad di-elw sy’n ceisio trawsnewid dyfodol ar gyfer y genhedlaeth bresennol a’r genhedlaeth nesaf. Mae’n gweithio’n fyd-eang gyda phartneriaid fel llywodraethau, sefydliadau, cymdeithas sifil ac arweinwyr busnes i wella arloesedd a gwydnwch; i ddeall a rheoli risg yn well; ac i wella penderfyniadau strategol.

Am wybodaeth am y prosiect cysylltwch ag info@soif.global neu Swyddfa’r Rhaglen CSCC.

Ynglŷn â’r Comisiynwyr

Sefydlwyd Comisiwn Seilwaith Cenedlaethol Cymru (CCC) yn 2018 fel corff cynghori annibynnol, anstatudol i Weinidogion Cymru. Ei brif bwrpas yw dadansoddi, cynghori a gwneud argymhellion ar anghenion isadeiledd economaidd ac amgylcheddol strategol tymor hwy Cymru dros gyfnod o 5–80 mlynedd. Mae CCC yn cynnal astudiaethau i heriau isadeiledd mwyaf dybryd Cymru ac yn gwneud argymhellion i Lywodraeth Cymru. Bydd y cyngor a ddarperir gan CCC yn ddiduedd, yn strategol ac yn edrych ymlaen ei natur. Mae CCC yn atebol i Weinidogion Cymru am ansawdd ei gyngor a’i argymhellion a’i ddefnydd o gyllid cyhoeddus.

 Manylion hawlfraint a chyhoeddi

© CSCC 2025

Cedwir rhai hawliau. Mae’r gwaith hwn ar gael o dan Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0).

Ni ddylid defnyddio, cyhoeddi na hailddosbarthu’r cyhoeddiad hwn at ddibenion a fwriadwyd yn bennaf ar gyfer neu a gyfeirir at fantais fasnachol neu iawndal ariannol, ac eithrio at ddibenion addysgol, e.e. i’w gynnwys mewn gwerslyfrau. Caniatâd: Dylid cyflwyno ceisiadau am ddefnydd masnachol neu hawliau a thrwyddedu pellach i Swyddfa’r Rhaglen CSCC.

Caniatadau: Dylid cyflwyno ceisiadau am ddefnydd masnachol neu hawliau a thrwyddedu pellach i Swyddfa’r Rhaglen CSCC.

Nid yw’r pecyn cymorth hwn yn ddatganiad o bolisi CSCC.

Dyfyniad: Strivens, F., Todd, R., Nicholl, A., Glenday, P., a Lewis, A., (2025). Pecyn Cymorth: Ymgysylltu â Chymunedau Amrywiol mewn Sgyrsiau Addasu i’r Hinsawdd. Comisiwn Seilwaith Cenedlaethol Cymru ac Ysgol Dyfodolion Rhyngwladol (SOIF), Caerdydd a Llundain.